Een maatschappijleertoets bestaat uit vier soorten vragen: kennisvragen, inzichtsvragen, toepassingsvragen en meningsvragen. Je kunt altijd 100 punten in totaal behalen. De meningsvraag is goed voor 10 van de 100 punten. Een VWO maatschappijleerexamen heeft dezelfde opbouw en soorten vragen. Het verschil zit in de moeilijkheidsgraad bij met name de toepassingsvragen. Bij toepassingsvragen zijn de teksten moeilijker dan voor HAVO.

SCHOOLEXAMEN MAATSCHAPPIJLEER HAVO DE RECHTSSTAAT

Kennisvragen

1 Geef de betekenis van de volgende begrippen:
A resocialisatie
B pleidooi
C T.B.S.
D dagvaarding

2 Welke begrippen herken je in de onderstaande beschrijvingen?
A Als mensen uit de hogere sociale klasse bevoordeeld worden boven mensen uit
de lagere sociale klasse.
B Gedragsregel die door de overheid wettelijk is vastgelegd
C De laatste toespraak van de officier van justitie waarin hij ook de strafeis stelt.
D Een versnelde en vereenvoudigde procedure voor een spoedeisende zaak in het
Burgerlijk recht.

3 Op welke manieren kun je onderzoeken of een bepaalde soort criminaliteit stijgt
of daalt? Goed formuleren!

4 Goed of fout? Geef bij elke onderstaande bewering aan of deze goed of
fout is. Let op met gokken! Goed antwoord = 1 punt, fout antwoord = -1 punt en geen antwoord = 0 punt
a De advocaat maakt deel uit van het Openbaar Ministerie
b Nederland is een absolute monarchie
c De rechter kan de verdachte een schikking aanbieden.
d privaatrecht is een ander woord voor publiek recht
e In Amerika bepaalt de jury de straf
f jongeren onder de 16 jaar zijn strafrechtelijk niet aansprakelijk voor hun daden.
g Overtredingen rekenen we niet tot crimineel gedrag, misdrijven wel.
h In de rechtbank staat de verdachte niet onder ede maar eventuele getuigen wel.

Inzicht vragen

5 Leg uit wat het volgende vonnis precies betekent: ‘ik veroordeel u tot zes maanden
gevangenisstraf, waarvan twee maanden voorwaardelijk met een proeftijd van een jaar.”

6 Welk woord hoort in ieder rijtje niet thuis?
A bestuursrecht, personen- en familierecht,strafrecht, staatsrecht
B seponeren, vervolgen, schikking, taakstraf
C politie, advocaat, officier van justitie, rechter
D rechters, regering, het openbaar ministerie, het parlement

7 Privaatrecht of publiekrecht? Geef bij elke situatie aan of het gaat over privaat-
recht of publiekrecht. Let op met gokken! Fout antwoord = -1

A Voor je vakantiebaantje onderteken je een arbeidscontract
B Als je 18 jaar oud bent mag je gaan stemmen
C Je moet belasting betalen
D Je krijgt een bekeuring omdat je te hard rijdt op je scooter
E Je hebt een vergunning nodig om een huis te bouwen
F De ouders van Marie gaan scheiden en de rechter bepaalt een omgangsregeling voor Marie.

8 A Met welke theorie kun je het best verklaren waarom veel criminelen na de
gevangenis weer op het verkeerde pad komen. Korte uitleg.
B Met welke theorie kun je het best verklaren dat Marokkaanse jongeren relatief
gezien vaker op het criminele pad komen dan Nederlandse jongeren? Korte
uitleg.

Toepassingsvragen
9 Lees art. A
A Met welk grondbeginsel van de rechtsstaat heeft de kritiek van de rechters op
het plan van Teeven te maken? Korte uitleg.
B Welke doelen van straffen zijn door de enkelband moeilijker te bereiken? Korte
Uitleg.

10 Lees art. B
A Met welk belangrijk beginsel of artikel uit het Wetboek van Strafrecht is het
nieuwe wetsvoorstel in tegenspraak? Korte uitleg.
B Dat de nieuwe wet ook geldt voor zaken uit het verleden is in tegenspraak met
een belangrijk beginsel van de rechtsstaat. Welk (grond)beginsel?

11 Lees art. C
A Beredeneer of het hier om het publiek recht of om het burgerlijk recht gaat.
B Wie is in deze zaak de gedaagde?
C Welk woord is weggelaten bij 1? Korte uitleg.

meningsvraag

12 Geef je mening over de volgende stelling:
De bevoegdheden van de politie moeten uitgebreid worden.
Minimaal 3 argumenten afwegen voordat je je mening formuleert.

Art. A
Protest tegen enkelband succesvol (uit Trouw)

Staatssecretaris van Justitie Fred Teeven gaat de bezuinigingen van 340 miljoen euro op het gevangeniswezen opnieuw bezien. Hij wilde zo’n dertig gevangenissen en tbs-klinieken sluiten, meer gedetineerden in één cel plaatsen en criminelen een enkelband geven in plaats van een celstraf. De plannen leidden tot flinke protesten van gevangenispersoneel. Daarnaast waren strafrechters tegen het plan met de enkelband. Ze verweten de staatssecretaris op de stoel van de rechter plaats te nemen.
“ Als rechters een gevangenisstraf opleggen, dan bedoelen ze ook een gevangenisstraf. Wij vinden dat Teeven dat aan de rechters moet overlaten”,zei raadsheer Peter Lemaire. Mede door dit protest is het plan van de enkelband voorlopig geschrapt.

Art. B
Vrijspraak niet langer definitief

De Eerste Kamer is akkoord gegaan met een wetsvoorstel dat het mogelijk maakt om bij moord een rechtszaak te heropenen als er belangrijk nieuw bewijs is. Ook als de verdachte in eerste instantie is vrijgesproken.
Advocaat Geert-Jan Knoops: “ De wet geldt ook voor zaken in het verleden. Daarmee breekt de overheid met het beginsel dat je een wet niet met terugwerkende kracht kunt veranderen. Een burger moet rechtszekerheid hebben.”

Art. C
NAM gedaagd voor …1…schade

Groningen – De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) wordt door advocaat de Haan aansprakelijk gesteld voor …1….aardbevingsschade: “er is te weinig gedaan om de gezondheid en persoonlijke levenssfeer van burgers te beschermen. De gedupeerden zijn in hun woongenot aangetast door aanhoudende angst en onzekerheid. Daarom moet er compensatie komen.”

Succes allemaal!

Hoe moeilijk vind je dit schoolexamen op een schaal van 1 tot 10? (10 is heel moeilijk, 1 heel gemakkelijk)