Victor Lamme – De vrije wil bestaat niet

Milou Sluis schrijft in het opiniestuk “De vrije wil verwerpen” als reactie op Victor Lamme het volgende: ““Zo verwijst hij (Victor Lamme) naar experimenten waaruit zou blijken dat menselijk gedrag volledig wordt gedetermineerd door socio-economische, culturele en biologische factoren, en dat wat wij de vrije wil noemen slechts een illusie is. In werkelijkheid besluiten onze hersenen al hoe wij zullen handelen, nog voordat we tot handelen overgaan. Daar zou nog bijkomen dat de redenen die wij naderhand geven voor ons handelen slechts rationalisaties (ofwel verzinsels) zijn. Hij noemt de hersenen dan ook een ‘kwebbeldoos’, waarmee hij illustreert dat wij mensen eigenlijk helemaal niet weten waarom we handelen zoals we handelen.” Sluis haalt in hetzelfde artikel Maureen Sie aan.

Echter, Maureen Sie schrijft in het artikel “We hebben slecht zicht op onszelf”: ”Als we de vrije wil begrijpen als ons vermogen onszelf bewust aan te sturen vanuit een centrale bestuurskamer van het brein, dan is het antwoord ‘nee’. Ja, als we het begrijpen als ons vermogen richting te geven aan waarden, doelen en verlangens.” 
(Bron: https://www.humanistischverbond.nl/maureen-sie-we-hebben-slecht-zicht-op-onszelf/)

1. Wat zijn socio-economische, culturele en biologische factoren?
2. In hoeverre determineren (bepalen) deze factoren het handelen van mensen?
3. Wat is het verschil tussen de vrije wil als het vermogen onszelf bewust aan te sturen vanuit een centrale bestuurskamer van het brein en het begrijpen van het menselijk vermogen richting te geven aan (gedeelde) waarden, doelen en verlangens?
4. De mens verhoudt zich altijd tot de wereld om hem of haar heen. Wat betekent het om je tot je eigen wereld te verhouden?
5. In hoeverre heeft de mens het vermogen zich op een verantwoordelijke wijze te verhouden tot de wereld en haar socio-economische, culturele en biologische factoren?
6. In hoeverre zijn we in staat om door de tijd heen te oordelen over de wereld waarin we leven en deze wereld een andere richting te geven?
7. Wat is de consequentie van de opvatting dat er geen vrije wil en daarmee ook geen verantwoordelijkheid bestaat, voor de manier hoe we met elkaar kunnen samenleven?
8. Bekijk jouw persoonlijke geschiedenis. In hoeverre ben jij de drager van jouw geschiedenis?
9. In hoeverre ben jij de drager van onze gedeelde samenleving met daarin de verschillende socio-economische, culturele en biologische factoren?
10. In hoeverre ben jij het product van jouw omgeving? Wat is typisch iets van jou en in hoeverre heb je hierin het vermogen gehad verantwoordelijkheid te nemen voor je eigen geschiedenis?