Bij de sociaal-constructivistische visie is cultuur vele malen belangrijker dan biologie of fysiologie. Fysiologisch is de mens de afgelopen millenia weinig veranderd, maar toch beleven mensen het leven verschillend. Beargumenteer wat volgens jou belangrijker is als het gaat om het beantwoorden van de vraag “Wat is de mens?”? Cultuur enerzijds en biologie of fysiologie anderzijds.
De mens is meer dan zijn of haar fysiologische werking van het lichaam. De positie van de mens impliceert automatisch een mens gesitueerd-in-de-wereld. De mens in-de-wereld, in een cultuur, wordt zodanig gevormd dat zijn of haar positie ook bepalend is voor hoe de wereld wordt ervaren en ook hoe in taal over de wereld en de werkelijkheid wordt gepraat/geredeneerd/gedacht. “Avoiding and Resolving Conflicts. The Inuit try to prevent conflicts by being modest, cautious, and reticent about their own accomplishments. In order to avoid directly confronting others, they tend to phrase requests as non-threatening jokes. They do not make invitations or promises, and they hesitate to ask questions to avoid forcing others to give direct answers. When conflicts do arise, people often express their feelings with hints. Anger occasionally erupts, but when it does the angry person simply walks away. The community may ostracize people who develop a tendency to anger, though that would be done subtly, with the people doing the ostracizing acting more nurturing and warmer than ever. For more detailed information about this subject, see, in this website, the article “Conflict Management in a Modern Inuit Community” (Briggs, 2000).”
Wat is de impact van de omgeving op de aanwezigheid van emoties? Kijk hierbij ook eens naar het gegeven dat in de normale sociale relaties tussen de inuit/Utku’s geen plek is voor een emotie als “woede”.
Emoties zijn volgens William James lichamelijke reacties op de omgeving. Wanneer de omgeving, de wereld waarin de mens is en waarop de mens reageert, geen wereld is waarbinnen zoiets als woede wordt gearticuleerd of überhaupt bestaansrecht heeft, is het wellicht niet vreemd dat de mens geen concept heeft van woede en daarmee ook niet over deze emotie beschikt. De vraag is of de mens aangeboren eigenschap bezit om woedend te zijn of dat het woedend zijn slechts een (lichamelijk) reactie is op de omgeving.
Wat wordt er verstaan onder de cognitieve benadering van emoties? Denk hierbij aan het idee van Martha Nussbaum dat volgens haar emoties intelligente reacties zijn op dat wat we waardevol vinden.
Emoties zijn intelligente reacties door mensen op wat mensen waardevol vinden. Wat we waardevol vinden is afhankelijk van wat we (al) weten. Vervolgens gaat de mens de situatie evalueren/beoordelen (ethiek).
Nussbaum onderscheidt vier stappen:
I. Emoties gaan ergens over (over een object)
II. Het object wordt op een bepaalde manier waargenomen. Denk hierbij aan het begrip selectieve perceptie (deze bepaalde manier is natuurlijk het gevolg van hoe de mens in-de-wereld is gesitueerd zoals de pragmatisten en sociaal-constructivisten zouden zeggen).
III. Daarnaast zijn er overtuigingen (ook hier speelt de positie in-de-wereld een rol). Let wel: er is een verschil tussen hoe we onbewust de wereld waarnemen (stap II) en de overtuigingen (stap III).
IV. (Universele) waarden en principes. (Een wederom en wellicht afhankelijk van de positie in-de-wereld).
Maak aan de hand van een praktijkvoorbeeld duidelijk wat het verschil is tussen de sociaal-constructivistische benadering en de cognitieve benadering van emoties.
Emoties worden bepaald door de positie binnen een bepaalde cultuur (sociaal-constructivistisch). Verander de cultuur en de emoties veranderen mee.
Emoties worden bepaald door de persoonlijke, individuele evaluatie van een bepaald object. Dat hierbij cultuur een rol speelt, doet niet af aan het gegeven dat iemand voor zichzelf en in vrijheid kan evalueren en doordenken hoe te handelen.
In de ene situatie vertrekt men vanuit de cultuur en in de andere situatie vanuit het denkende individu. Wanneer we stellen dat de cultuur algeheel bepalend is voor de emoties van de mens, dan is de mens wellicht slaaf van zijn of haar cultuur en haar situering in-de-wereld. Als de mens geheel zelfstandig zou denken, hoe komt een mens dan ook in een cultuur samen met anderen?